Parafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu

---

Historia

Brzeg uznawany jest obok Legnicy za istotne miejsce narodzin luteranizmu na Śląsku. Dzięki księciu legnicko-brzeskiego, Fryderykowi II Piastowi, który zgodził się z poglądami Caspra Schwenckfelda, już w 1523 roku przyjął wyznanie ewangelickie. Dwa lata później, w 1534 roku, wprowadził je w swoich księstwach. Ci, którzy sprzeciwiali się jego decyzjom, zostali wysiedleni w 1535 roku.

W 1525 roku ewangelicy w Brzegu stanowili znaczną część społeczności lokalnej. Przejęli oni kościół św. Mikołaja, co przyczyniło się do powstania brzeska jako ważnego ośrodka luteranizmu. Okres rządów katolickich Habsburgów oraz kontrreformacji nie wpłynęły znacząco na sytuację ewangelików w księstwie brzeskim aż do śmierci ostatniego piasta śląskiego, Jerzego IV Wilhelma, w 1675 roku, kiedy to do ataku na ewangelików przystąpili jezuici.

W latach 1564–1740 parafia była miejscem ordynacji duszpasterzy. Wśród pastorów, którzy dbali o zbór brzeskim, znajdował się Johann Adam Steinmetz. W 1905 roku miejscowa parafia ufundowała pomnik Marcina Lutra, który niestety został zburzony w 1945 roku.

Do roku 1945 ewangelicy stanowili większość mieszkańców Brzegu. W trzydziestotysięcznym mieście mieszkało około 18 000 luteran, którzy pozostawali w strukturach Ewangelickiego Kościoła Unii Staropruskiej. Oprócz tego istniała także parafia staroluterańska, która liczyła 250 wiernych.

Po zakończeniu II wojny światowej, Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP przejął administrację nad ewangelikami w regionie. Parafia została tymczasowo pozbawiona stałej opieki duszpasterskiej, a nabożeństwa były organizowane co dwa tygodnie przez ks. Karola Jadwiszczoka w kościele św. Trójcy. Po rozbiórce tej świątyni przeniesiono je do dawnego kościoła staroluterańskiego, który znajdował się w bardzo złym stanie technicznym. Niestety, w tym okresie wielu ewangelików opuściło Brzeg.

W 1952 roku parafia zyskała stałego duchownego, ks. Stanisława Żwaka, zamieszkałego w Lewinie Brzeskim, który objął funkcję proboszcza-administratora zarówno w Brzegu, jak i Kłodzku. Po nim stanowisko to zajmował ks. Marian Niemiec, a od 1999 roku proboszczem był ks. Sławomir Fonfara, pierwszy powojenny ewangelicki duszpasterz osiedlony w mieście.

W 2009 roku parafia liczyła około 100 wiernych, co stanowi świadectwo długotrwałej historii i znaczenia społeczności ewangelickiej w Brzegu.

Kościoły i kaplice

W miejscu o bogatej historii i duchowym znaczeniu, istnieje kilka istotnych obiektów sakralnych, które przyciągają uwagę wiernych oraz turystów. Do nich należy Kościół św. Łukasza Ewangelisty w Brzegu, który ma swoje korzenie w dawnej tradycji luterańskiej. Uroczyste poświęcenie tego kościoła miało miejsce 10 października 1897 roku. Pełnił on funkcję parafialną, zwłaszcza po II wojnie światowej, kiedy to oryginalna świątynia – kościół św. Mikołaja – uległa zniszczeniu. W obliczu tych trudności, parafia przejęła mniejszy, aczkolwiek równie zniszczony, kościół św. Łukasza, który stał się nowym miejscem modlitwy dla lokalnej społeczności.

Innym przykładem pięknego obiektu sakralnego jest kościół w Karczowie, który również przynależy do brzeskiej parafii. Jego poświęcenie miało miejsce w 1892 roku, co czyni go istotnym elementem lokalnej tradycji.

Warto również wspomnieć o Kościele Chrystusa w Nysie, działającym od 1816 roku jako część miejscowej parafii ewangelickiej. Kościół przeszedł gruntowną renowację w latach 1938-1939, a po zniszczeniach II wojny światowej udało się go odbudować w 1950 roku. Dziś kościół ten służy nie tylko społeczności lokalnej, ale również jako filiał parafii brzeskiej, zachowując przy tym swoje kulturowe i historyczne znaczenie.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu

---