Spis treści
Co to jest nadżerka kości śródstopia?
Nadżerka kości śródstopia to defekt w tkance kostnej, który zazwyczaj występuje w obrębie kości śródstopia. Takie zmiany mogą być wynikiem:
- przewlekłych stanów zapalnych,
- infekcji,
- urazów.
Na przykład, w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), nadżerki stanowią istotny element diagnostyczny, szczególnie w obszarze stawów śródstopno-paliczkowych. Definiuje się je jako ubytek części korowej kości, dobrze widoczny na zdjęciach rentgenowskich stóp. Ubytki te mogą znacząco wpłynąć na funkcjonowanie stawów, co prowadzi do odczuwania bólu oraz ograniczenia możliwości ruchowych.
W diagnostyce nadżerek kluczową rolę odgrywają badania obrazowe, takie jak RTG, które pozwalają na dokładną ocenę zmian oraz ich rozprzestrzenienia w obrębie kości. Ważne jest, aby osoby z objawami nadżerki kości śródstopia były pod stałą opieką lekarską. Szybkie postawienie diagnozy ułatwia wdrożenie skutecznego leczenia, natomiast ignorowanie objawów może prowadzić do poważnych powikłań oraz pogorszenia ogólnego stanu zdrowia.
Jakie są główne przyczyny nadżerek kości śródstopia?
Nadżerki kości śródstopia mogą być wynikiem różnych przyczyn, z przewlekłymi stanami zapalnymi, infekcjami i urazami mechanicznymi na czołowej pozycji. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) stanowi jedną z najczęściej spotykanych przyczyn tego problemu, ponieważ prowadzi do aktywacji osteoklastów, co z kolei zwiększa resorpcję tkanki kostnej. Osteoklasty, odpowiedzialne za rozkład kości, mogą przesadnie intensywne działanie powodować powstawanie nadżerek.
Choć jałowa martwica kości występuje rzadziej, również może prowadzić do poważnych zmian destrukcyjnych. Wszystkie te procesy są powiązane z unaczynieniem kości oraz ich krążeniem krwi, co ma kluczowe znaczenie dla regeneracji. Poza tym, infekcje mogą prowadzić do powstawania nadżerek poprzez uszkodzenia wywołane przez patogeny.
Urazy mechaniczne, na przykład złamania czy przeciążenia, mogą doprowadzić do lokalnych martwic, co sprzyja tworzeniu się nadżerek. Osoby aktywne fizycznie są bardziej narażone na urazy w obrębie kości śródstopia, co zwiększa ryzyko problemów.
Warto również pamiętać, że występowanie nadżerek może być uzależnione od czynników genetycznych oraz ogólnego stanu zdrowia danej osoby; na przykład obecność chorób metabolicznych może osłabiać strukturę kostną. Dlatego, jeśli zauważysz objawy sugerujące kłopoty z kośćmi śródstopia, konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Jakie inne choroby mogą powodować nadżerki kości?
Nadżerki kości mogą być wynikiem różnych schorzeń, które wpływają na zdrowie tkanki kostnej. Oprócz reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), które przyspiesza proces resorpcji kostnej, istnieje wiele innych dolegliwości. Przykładem mogą być:
- łuszczycowe zapalenie stawów, które wywołuje stany zapalne prowadzące do powstawania nadżerek,
- dna moczanowa, która przyczynia się do problemów, ponieważ odkładające się kryształy kwasu moczowego mogą uszkadzać kości,
- zespół zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK), który prowadzi do degeneracji kręgów i stawów, co w konsekwencji może skutkować nadżerkami,
- choroby zakaźne, takie jak osteomyelitis, które są kolejnym poważnym zagrożeniem; infekcje kości mogą spowodować znaczne zniszczenia i poważne kłopoty zdrowotne,
- nowotwory, które mogą wywoływać destrukcyjne zmiany w tkance kostnej, w tym powstawanie nadżerek,
- schorzenia metaboliczne, takie jak osteoporoza, które wpływają na strukturę kości, co sprawia, że stają się one bardziej narażone na uszkodzenia.
Zrozumienie tych zjawisk oraz ich wzajemnych powiązań jest kluczowe dla oceny ryzyka związanego z nadżerkami kości.
Jakie stany zapalne mogą prowadzić do nadżerek kości śródstopia?
Stany zapalne odgrywają istotną rolę w procesie powstawania nadżerek w kościach śródstopia. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), a zwłaszcza jego forma nadżerkowa, jest jednym z najczęstszych przykładów tego zjawiska. W tej postaci dochodzi do znaczących zmian w tkance kostnej.
W przypadku RZS, nadmierna aktywność osteoklastów prowadzi do intensywnej resorpcji kości, a także tworzenia nadżerek w stawach śródstopno-paliczkowych. Warto również zwrócić uwagę na:
- reaktywne zapalenie stawów, które pojawia się na skutek infekcji i może wywoływać stany zapalne w stawach, przyczyniając się do formowania nadżerek,
- wczesne zapalenie stawów, które, jeśli nie jest odpowiednio monitorowane czy leczone, może prowadzić do poważnego stanu zdrowia pacjenta.
Inne czynniki, takie jak obecnść infekcji czy przewlekłe dolegliwości zapalne, również mogą sprzyjać powstawaniu nadżerek kości, co podkreśla złożony charakter tego problemu. Dlatego tak ważna jest właściwa diagnostyka oraz wczesna interwencja w sytuacjach stanów zapalnych, które są kluczowymi elementami prewencji niszczenia tkanki kostnej oraz związanych z tym dolegliwości.
W jaki sposób powstają nadżerki kości?
Nadżerki kości powstają w wyniku nadmiernej aktywności osteoklastów, które odpowiadają za rozkład tkanki kostnej. Przewlekłe stany zapalne, podczas których prozapalne cytokiny pobudzają osteoklasty do intensywnej resorpcji, mogą prowadzić do ubytków w strukturze kostnej. Problem ten jest szczególnie widoczny w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). W takich sytuacjach proces ten koncentruje się w stawach, co skutkuje charakterystycznymi nadżerkami, definiowanymi jako ubytki w powierzchni kości, które można zdiagnozować podczas badań obrazowych, jak na przykład RTG.
Znaczne resorbowanie tkanki kostnej wiąże się z poważnymi konsekwencjami, w tym:
- ból,
- ograniczenie ruchomości stawów,
- nadżerki powstające na skutek nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego,
- infekcje,
- urazy.
W obliczu takich zagrożeń ważne jest, aby osoby z ryzykiem były regularnie monitorowane. Tylko w ten sposób można wcześnie dostrzegać i kontrolować procesy niszczące kości. Odpowiednia diagnostyka oraz zrozumienie roli osteoklastów są fundamentalne dla skutecznego leczenia i zapobiegania dalszym uszkodzeniom kości.
Jakie są objawy kliniczne nadżerki kości śródstopia?
Nadżerka kości w obszarze śródstopia objawia się przede wszystkim silnym dyskomfortem, który zwykle nasila się podczas chodzenia czy obciążania stopy. Osoby borykające się z tym problemem często dostrzegają:
- obrzęk oraz zaczerwienienie wokół stawu,
- podwyższenie temperatury w dotkniętym miejscu,
- ograniczoną ruchomość w stawach śródstopno-paliczkowych,
- ból podczas dotykania.
W bardziej zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się nieprawidłowości w kształcie stopy, co zdecydowanie wpływa na komfort codziennego funkcjonowania oraz mobilność. Te objawy zdecydowanie powinny skłonić do szybkiej wizyty u lekarza, ponieważ wczesna diagnoza oraz właściwe leczenie mogą w znaczący sposób poprawić jakość życia osób cierpiących na tę dolegliwość.
Jakie metody diagnostyczne służą w rozpoznawaniu nadżerek kostnych?
Diagnostyka nadżerek kostnych opiera się na szeregu metod obrazowych, które wspierają identyfikację zmian występujących w tkance kostnej. Najczęściej stosowanym badaniem jest rentgen, który pozwala na wykrywanie ubytków w kościach, zwłaszcza w okolicy stóp i rąk. Jest to kluczowe zwłaszcza w diagnozowaniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), ponieważ nadżerki stają się wyraźnie widoczne na zdjęciach RTG.
Warto również wspomnieć o ultrasonografii (USG), nowoczesnej metodzie, która umożliwia wczesne wykrywanie zmian zapalnych i ocenę stanu tkanek otaczających stawy. USG, jako technika nieinwazyjna, umożliwia dynamiczną analizę struktur stawowych, co czyni ją cennym narzędziem diagnostycznym.
W przypadkach bardziej skomplikowanych, niezbędne mogą okazać się badania:
- tomografii komputerowej (TK),
- rezonansu magnetycznego (MRI).
Te metody oferują trójwymiarowy obraz struktury kostnej oraz dokładniejsze oszacowanie rozmiaru zmian. TK często wykorzystywana jest do analizy szczegółów anatomicznych, natomiast MRI skupia się na precyzyjnej ocenie tkanek miękkich i stawów, co jest niezwykle istotne w diagnostyce stanów zapalnych.
Wszystkie te techniki diagnostyczne odgrywają kluczową rolę w skutecznym leczeniu nadżerek kostnych, a także są niezbędne do monitorowania postępów terapii. Regularne kontrole obrazowe są niezwykle istotne, gdyż pozwalają na dostosowywanie leczenia do stanu zdrowia pacjenta oraz na zapobieganie dalszym uszkodzeniom kości.
Jakie badania obrazowe są stosowane w diagnostyce nadżerek kości?
Badania obrazowe odgrywają kluczową rolę w diagnostyce nadżerek kości, w tym w obszarze kości śródstopia. Można wyróżnić kilka głównych metod, które są najczęściej stosowane w tej dziedzinie:
- RTG stóp i rąk – badanie rentgenowskie potrafi zidentyfikować ubytki w strukturze kostnej, co jest szczególnie istotne w przypadkach takich jak reumatoidalne zapalenie stawów,
- ultrasonografia (USG) – pozwala na ocenę stanu zapalnego w okolicach stawów oraz na wykrycie płynu w ich wnętrzu. Ta nieinwazyjna technika sprawdza się doskonale w analizie tkanek miękkich,
- tomografia komputerowa (TK) – dostarcza szczegółowych informacji na temat struktury kości. Trójwymiarowe obrazy umożliwiają dokładną analizę złożonych przypadków, w których wymagane jest precyzyjne określenie anatomiczne,
- rezonans magnetyczny (MRI) – uchodzi za najczulsze narzędzie diagnostyczne. Potrafi wykryć nawet najwcześniejsze zmiany w szpiku kostnym oraz tkankach miękkich, co pozwala na diagnozowanie niewielkich nadżerek i ocenę ich wpływu na stawy.
Wszystkie te metody, wykorzystane w diagnostyce nadżerek kości, gwarantują precyzyjną analizę stanu zdrowia pacjenta. Odpowiednie zaplanowanie leczenia ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza w przypadku stanów zapalnych oraz chorób reumatycznych.
Jakie czynniki wpływają na czas leczenia nadżerki kości?
Czas potrzebny na leczenie nadżerki kości jest uzależniony od wielu aspektów. Kluczową kwestią jest przyczyna tego problemu zdrowotnego, która może być wynikiem:
- przewlekłych stanów zapalnych,
- infekcji,
- urazów.
Na przykład, w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) wczesne zdiagnozowanie oraz rozpoczęcie terapii modyfikującej przebieg choroby mogą znacząco skrócić czas leczenia, a także zredukować ryzyko dalszych uszkodzeń kości. Nie można zapominać, że stopień zaawansowania nadżerki również odgrywa ważną rolę w długości procesu rehabilitacji – im większe zmiany, tym dłużej trwa terapia. Ponadto, ogólny stan zdrowia pacjenta oraz obecność czynników ryzyka, takich jak choroby metaboliczne czy wcześniejsze kontuzje, mają istotny wpływ na efektywność leczenia.
Regularne monitorowanie wyników terapii i wykonywanie kontrolnych badań są niezbędne, ponieważ pozwalają na szybką modyfikację strategii leczenia. Wszystkie te czynniki współtworzą obraz ogólnego czasu, jaki będzie potrzebny na wyleczenie nadżerki kości.
Jakie leki są najczęściej stosowane w farmakoterapii nadżerek kości?
W leczeniu nadżerek kości najczęściej wykorzystuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak:
- ibuprofen,
- naproksen.
Te środki są skuteczne w łagodzeniu bólu oraz redukcji stanów zapalnych, stanowiąc fundament terapii dla pacjentów z nadżerkami, zwłaszcza w przypadku procesów zapalnych. Warto również wspomnieć o lekach modyfikujących przebieg choroby (LMPCh), takich jak:
- metotreksat,
- sulfasalazyna,
- leflunomid.
Są one szczególnie ważne w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), ponieważ ich głównym celem jest spowolnienie postępu choroby i ochrona kości przed dalszymi uszkodzeniami. W niektórych okolicznościach zastosowanie znajdą także glikokortykosteroidy, które charakteryzują się silnym działaniem przeciwzapalnym. Są one zalecane, gdy konieczna jest szybka kontrola stanu zapalnego, zwłaszcza podczas zaostrzeń. Należy jednak mieć na uwadze ich potencjalne skutki uboczne oraz konieczność regularnego dostosowywania dawek. Wybierając odpowiednią terapię, ważne jest uwzględnienie specyficznych potrzeb pacjenta oraz możliwości łączenia różnych leków, co może przyczynić się do zwiększenia efektywności leczenia. Ostatecznie, regularne kontrole oraz ocena reakcji organizmu na leki są kluczowe dla uzyskania najlepszych rezultatów terapii.
Jakie jest znaczenie terapii biologicznych w leczeniu nadżerek?
Terapie biologiczne odgrywają istotną rolę w leczeniu nadżerek, zwłaszcza w kontekście reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Inhibitory TNF-alfa, takie jak:
- etanercept,
- infliksymab,
- adalimumab,
- inhibitory interleukiny-6, takie jak tocilizumab.
Skutecznie zwalczają stany zapalne. Rytuksymab, który działa poprzez blokowanie limfocytów B, także wspiera ochronę tkanki kostnej. Dzięki tym innowacyjnym terapiom dochodzi do redukcji stanu zapalnego, co z kolei spowalnia rozwój nadżerek. Wyniki badań sugerują, że pacjenci, którzy nie odnoszą korzyści z tradycyjnej farmakoterapii, mogą znacząco poprawić jakość swojego życia i sposób funkcjonowania dzięki zastosowaniu terapii biologicznych. Metody te są niezwykle skuteczne w odwracaniu patologicznych zmian, co sprawia, że stanowią kluczowy element terapii nadżerek, redukując ból oraz ryzyko dalszych uszkodzeń kości. Nowoczesne podejście do leczenia przynosi przełom i wprowadza nadzieję w życie pacjentów z przewlekłymi chorobami zapalnymi. Regularne monitorowanie stanu zdrowia oraz dostosowywanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta są niezwykle ważne, aby osiągnąć optymalne wyniki terapeutyczne.
Jaką rolę odgrywa kinezyterapia w rehabilitacji nadżerki kości?
Kinezyterapia odgrywa niezwykle ważną rolę w rehabilitacji osób z nadżerką kości, mając na celu przede wszystkim poprawę komfortu życia pacjentów. W trakcie terapii wykorzystywane są starannie dobrane ćwiczenia, które wzmacniają i rozciągają mięśnie. Te działania przyczyniają się do:
- zwiększenia elastyczności mięśni otaczających stawy śródstopno-paliczkowe,
- zwiększenia mocy mięśni,
- lepszej stabilizacji stopy.
Nie można zapominać o edukacji pacjenta, która jest istotnym elementem terapii. Uczenie ludzi o prawidłowej postawie ciała oraz technikach odciążania stopy ma na celu eliminację niewłaściwych nawyków ruchowych. Dzięki temu można znacząco zmniejszyć obciążenie stawów, co prowadzi do:
- złagodzenia bólu,
- poprawy sprawności motorycznej.
Stworzony na miarę indywidualny program ćwiczeń wspiera regenerację tkanki kostnej i zwiększa efektywność całego procesu leczenia. Regularne i dobrze zaplanowane ćwiczenia przyczyniają się do wzrostu ruchomości stawów, co jest szczególnie ważne dla osób po urazach oraz cierpiących na przewlekłe stany zapalne. Warto podkreślić, że kinezyterapia nie tylko łagodzi objawy, ale także skutecznie zapobiega nawrotom problemów zdrowotnych związanych z nadżerką kości.
Kiedy należy rozważyć interwencję chirurgiczną w przypadku nadżerki kości śródstopia?
Decydując się na interwencję chirurgiczną w przypadku nadżerki kości śródstopia, kluczowe jest dokonanie analizy skuteczności dotychczasowych metod leczenia. Gdy tradycyjne terapie, takie jak:
- stosowanie leków,
- rehabilitacja,
- ortezy,
nie przynoszą ulgi, a pacjent odczuwa intensywny ból oraz ma trudności z normalnym funkcjonowaniem stopy, warto rozważyć opcję zabiegu chirurgicznego. Jedną z technik operacyjnych jest artrodeza, która polega na usztywnieniu stawu, co w rezultacie ma na celu złagodzenie bólu dzięki wyeliminowaniu ruchu w dotkniętym obszarze. Alternatywą może być resekcja uszkodzonych fragmentów kości oraz rekonstrukcja stawu, co sprzyja przywróceniu jego prawidłowej funkcji. Wybór konkretnej metody powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz stopnia zaawansowania problemu. Każda decyzja o chirurgii powinna być podejmowana po szczegółowej ocenie potencjalnych ryzyk oraz korzyści.
Kluczowe jest również, aby pacjent miał możliwość konsultacji, by był świadomy możliwych konsekwencji oraz oczekiwanych rezultatów zabiegu. Głównym celem tej interwencji jest poprawa jakości życia pacjenta poprzez redukcję bólu i zwiększenie funkcjonalności stopy.
Jak dieta może wspierać leczenie nadżerek kości?
Dieta odgrywa istotną rolę w terapii nadżerek kości, wpływając na ich wzmocnienie oraz redukcję stanów zapalnych. Warto zadbać, aby codzienny jadłospis był bogaty w kluczowe składniki odżywcze, takie jak:
- wapń,
- witamina D,
- białko.
Wapń jest niezbędny do utrzymania odpowiedniej gęstości kości i można go znaleźć m.in. w nabiale, zielonych warzywach liściastych oraz rybach. Witamina D, wspierająca proces wchłaniania wapnia, jest dostępna zarówno z promieni słonecznych, jak i z żywności, np. tłustych ryb i jajek. Ponadto białko, obecne w mięsie, rybach, roślinach strączkowych i orzechach, ma kluczowe znaczenie dla regeneracji tkanki kostnej. Należy także ograniczyć spożycie przetworzonej żywności, bogatej w cukry i tłuszcze nasycone, ponieważ mogą one potęgować stany zapalne.
Warto wzbogacić dietę w antyoksydanty, które znajdziemy w różnorodnych owocach i warzywach, ponieważ pomagają one w walce z procesami zapalnymi oraz oksydacyjnymi. Suplementacja witaminami i minerałami, w tym wapniem oraz witaminą D, może być korzystna, ale zawsze warto wcześniej skonsultować się z lekarzem. Takie podejście nie tylko wspomaga leczenie nadżerek, ale również znacząco poprawia ogólny stan zdrowia kości, co ma kluczowe znaczenie w kontekście leczenia jałowej martwicy kości śródstopia. Odpowiednia dieta może także zredukować ryzyko powikłań i wspierać procesy regeneracyjne, co jest niezwykle ważne dla pacjentów z tym schorzeniem.
Dlaczego regularne badania kontrolne są ważne przy nadżerkach kości?
Regularne badania kontrolne odgrywają niezwykle istotną rolę w zarządzaniu nadżerkami kości. Dzięki nim możliwe jest:
- skuteczne monitorowanie postępów choroby,
- ocena, jak dana terapia działa,
- identyfikacja zmian w strukturze kości,
- wykrywanie ewentualnych nawrotów problemów.
Oprócz tego, analizy laboratoryjne, w tym pomiary CRP oraz OB, dostarczają cennych informacji o stanie zapalnym organizmu, co jest kluczowe dla dostosowania leczenia. Kontrole umożliwiają rozpoznanie zarówno pozytywnych postępów, jak i nieprawidłowości w leczeniu. Dzięki tym informacjom lekarz ma możliwość szybkiej modyfikacji terapii, co odgrywa znaczącą rolę w zapobieganiu dalszemu uszkodzeniu tkanki kostnej. Wczesne wykrycie progresji nadżerek lub nieskuteczności dotychczasowych metod leczenia stwarza szansę na wdrożenie bardziej agresywnych strategii terapeutycznych. Na przykład, lekarz może zadecydować o zmianie leków lub zastosowaniu nowych podejść w terapii. Systematyczne badania kontrolne są zatem fundamentem efektywnej diagnostyki oraz terapii nadżerek kości, co ma istotny wpływ na jakość życia pacjentów, a także na ich zdolność do normalnego funkcjonowania.
Jakie podejście jest wymagane w leczeniu nadżerki kości śródstopia?
Leczenie nadżerki kości śródstopia wymaga holistycznego podejścia, które uwzględnia różne metody:
- farmakoterapia,
- kinezyterapia,
- stosowanie ortez,
- wszechstronna edukacja pacjenta na temat zdrowego stylu życia.
Kluczowym celem tego procesu jest nie tylko łagodzenie objawów, ale także eliminowanie przyczyn problemu. Istotne jest kontrolowanie stanów zapalnych oraz zapobieganie dalszym uszkodzeniom tkanki kostnej. Farmakoterapia koncentruje się na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków modyfikujących przebieg choroby, które mają znaczący wpływ na poprawę zdrowia pacjentów. Z kolei kinezyterapia stanowi nieodzowny element rehabilitacji, poprzez zastosowanie precyzyjnie dobranych ćwiczeń. Dzięki nim następuje wzrost elastyczności, siły mięśni oraz stabilizacji stopy.
Edukacja pacjenta odgrywa fundamentalną rolę, gdyż zmiany w stylu życia mogą znacząco wpłynąć na skuteczność terapii. Współpraca między różnymi specjalistami, takimi jak reumatolodzy, ortopedzi oraz fizjoterapeuci, jest kluczowa dla efektywnego leczenia. Regularne kontrole oraz bieżące monitorowanie reakcji pacjenta na terapię są niezbędne. Taki systematyczny nadzór sprawia, że proces terapeutyczny staje się bardziej skuteczny, a pacjent ma większe szanse na korzystne rokowania.
Jakie zmiany radiologiczne związane z RZS dotyczą nadżerek?
Zmiany radiologiczne związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS), szczególnie nadżerki, odgrywają kluczową rolę w diagnozowaniu tej choroby. U osób cierpiących na RZS często zauważa się:
- ubytki kostne,
- szczególnie w obszarze stawów śródstopno-paliczkowych oraz nadgarstków,
- nieregularne defekty w korze kości,
- widoczne na zdjęciach rentgenowskich.
Nowe kryteria klasyfikacyjne RZS EULAR/ACR, wprowadzone w 2010 roku, uwzględniają obecność nadżerek jako istotny element diagnostyczny. Wczesne wykrywanie tych zmian jest kluczowe, aby zatrzymać rozwój choroby. Organizacje zajmujące się reumatologią zaakceptowały definicję nadżerek, co podkreśla ich znaczenie w praktyce klinicznej.
Wyraźnie widoczne nadżerki często są powiązane z nasilonym stanem zapalnym, co może wskazywać na aktywność choroby. Ich identyfikacja u pacjentów z RZS pozwala ocenić postęp schorzenia oraz dostosować odpowiednie strategie terapeutyczne. Ważne jest również monitorowanie nadżerek w czasie, ponieważ ich progresja może sugerować, że bieżące leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, co z kolei może wymagać modyfikacji terapii. Zrozumienie tych zmian jest zatem niezbędne do efektywnego zarządzania reumatoidalnym zapaleniem stawów.